YATIRIM TEŞVİK BELGESİ DESTEK UNSURLARI NELERDİR

Yatırım Teşvik Belgesi Destek Unsurları aslında daha önce de belirtildiği gibi belgenin niteliğine göre değişiklik gösterir. Her Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında tüm destek unsurlarının uygulanması mümkün değildir. Aynı sistem dahilinde düzenlenen bir belge kapsamında uygulanan destekler dahi farklılık gösterebilir. Bu destekler çok sayıda kriterin bir bütün olarak incelenmesi neticesinde uygulanmaktadır. Burada belirtilen destek kalemlerinin hepsinin tüm yatırımlar kapsamında uygulanmasının mümkün olmadığının bir kez daha altını çizilerek genel anlamda belirtilebilecek destek unsurları aşağıdaki şekildedir;

1. Katma Değer Vergisi (KDV) İstisnası
2. Gümrük Vergisi Muafiyeti
3. Vergi İndirimi
4. Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği
5. Sigorta Primi Desteği
6. Gelir Vergisi Stopajı Desteği
7. Faiz ya da Kar Payı Desteği
8. Yatırım Yeri Tahsisi
9. Katma Değer Vergisi (KDV) İadesi

YATIRIM TEŞVİK BELGESİ DESTEK UNSURLARI NASIL BELİRLENİR

Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında uygulanan destek unsurlarının belirlenmesi için ilk aşamada yatırımın konusu, üretilecek ürünlerin ne oldukları (ve bazı durumlarda kapasiteleri), yatırım yeri (2020 yılı itibariyle il ve ilçe olarak yatırım yeri önem taşımaktadır), entegrasyon şartlarının varlığı ve bazı koşullarda makine teçhizat listesinde yer alan makinelerin bir ya da birkaçının günlük veya yıllık kapasiteleri belirleyici olmaktadır. Doğru kapsamı belirlemek için projenin temel göstergelerinin belirlenmesi daha faydalı olacaktır. Esneklik olan projelerde ise konuya hakim olan kişilerce veya yatırım danışmanı ile koordinasyon halinde projelendirme yapılması destek unsurları açısından avantaj sağlayacaktır. Kısaca özetlemek gerekirse Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında uygulanacak destek unsurlarının belirlenmesi yatırım projesinin karakteristik özelliklerine bağlıdır.

GENEL YATIRIM TEŞVİK BELGESİ KAPSAMINDA DESTEK UNSURLARI

Bu kapsamda desteklenen yatırımlar aslında çok geniş anlamda teşvik edilmemektedir. Genellikle düşük katma değerli olan yatırımlar veya bazı durumlarda ülkemizde yeterli kurulu kapasitenin bulunduğu yatırımlar genel sistem dahilinde desteklenmektedir. Ancak özellikle makine teçhizat alım aşamasında ve yatırımların ilk dönemlerinde oldukça anlamlı olmaktadır. Yatırım mallarının Katma Değer Vergisi ve Gümrük Vergisi ödenmeksizin temin edilebilmesi bazı zamanlarda çok avantajlı olmaktadır. Kısıtlı sermaye ile başlanan yatırımlar için %18 oranında KDV İstisnası ve yatırım malının cinsine göre çok yüksek seviyelere kadar uygulana bilen gümrük vergilerinin ödenmemesi anlamına gelmektedir. Kısaca bakıldığında Genel Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında uygulanan destek unsurları şu şekildedir;

1. KDV İstisnası
2. Gümrük Vergisi Muafiyeti
3. KDV İadesi

BÖLGESEL YATIRIM TEŞVİK BELGESİ KAPSAMINDA DESTEK UNSURLARI

Bölgesel sistem çok daha kapsamlı destekler barındıracak şekilde tasarlanmış olup, temelde yüksek katma değerli ve ülkemiz için önemli ürünlerin üretiminin teşvik edilmesi ve bölgesel gelişmişlik düzeyleri farkının en aza indirilmesini amaçlamaktadır. Bu sayede bölgesel sistemde desteklenebilecek yatırımlar çok daha hızlı bir şekilde rekabet avantajı elde etmektedir. Bölgesel Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında uygulanan destek unsurları şu şekildedir;

1. KDV İstisnası
2. Gümrük Vergisi Muafiyeti
3. Vergi İndirimi
4. Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği
5. Sigorta Primi Desteği
6. Gelir Vergisi Stopajı Desteği
7. Faiz ya da Kar Payı Desteği
8. Yatırım Yeri Tahsisi
9. KDV İadesi

ÖNCELİKLİ YATIRIM TEŞVİK BELGESİ KAPSAMINDA DESTEK UNSURLARI

Öncelikli yatırım teşvik sistemi yüksek teknoloji içeren, yüksek katma değerli ürünler ile ar-ge, inovasyon çalışmaları kapsamında elde edilen ürünlerin üretilmesini amaçlayan yatırımların teşvik edilmesini amaçlamaktadır. Bu kapsamda yapılacak yatırım, il ve ilçeden bağımsız olarak konusu nedeniyle (ve diğer şartları da tam olarak sağlıyorsa) normal şartlarda alabileceğinden çok daha yüksek yoğunlukta desteklenmektedir. Öncelikli Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında uygulanan destek unsurları şunlardır;

1. KDV İstisnası
2. Gümrük Vergisi Muafiyeti
3. Vergi İndirimi
4. Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği
5. Faiz ya da Kar Payı Desteği
6. Yatırım Yeri Tahsisi
7. KDV İadesi

BÜYÜK ÖLÇEKLİ YATIRIM TEŞVİK BELGESİ KAPSAMINDA DESTEK UNSURLARI

Büyük ölçekli yatırımların teşvik edilmesi amacıyla oluşturulan bu sistemin de temel işlevi adından da anlaşıldığı gibi büyük ölçekli yatırımların ülkemizde yapılma oranını artırmak, yatırım ortamını iyileştirmek ve teşvik etmektir. Büyük ölçekli yatırım konuları mevzuatta belirlenmiş ve her konu kapsamında yapılması gereken asgari yatırım tutarı da tespit edilmiştir. Mevzuatta belirtilen şartları sağlayan yatırım konuları ve asgari yatırım tutarının üzerindeki yatırımlar için düzenlenen Büyük Ölçekli Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında uygulanan destek unsurları aşağıdaki gibidir;

1. KDV İstisnası
2. Gümrük Vergisi Muafiyeti
3. Vergi İndirimi
4. Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği
5. Yatırım Yeri Tahsisi
6. KDV İadesi

* Büyük ölçekli yatırım teşvik belgesi günümüzde düzenlenmemektedir. Ancak önceden alınmış olan belgeler geçerliliğini korumaktadır.

STRATEJİK YATIRIM TEŞVİK BELGESİ KAPSAMINDA DESTEK UNSURLARI

Stratejik yatırımlar ülkemizin ithalat bağımlılığı yüksek olan ve katma değeri de aynı şekilde yüksek olan yatırımların teşvik edilmesini amaçlamaktadır. Mevzuata göre çeşitli kriterleri bulunmaktadır. Bir yatırımın stratejik yatırım olarak adlandırılabilmesi için ithalat bağımlılığı fazla olmalıdır ve diğer kriterleri de tam olarak sağlamalıdır. Bu kriterlerin sağlandığı ise detaylı bir fizibilite çalışması ile ortaya konmalıdır. Ayrıca gerekli durumlarda geçerli resmi evraklarla da desteklenmelidir. Stratejik Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında uygulanan destek unsurları şu şekildedir;

1. KDV İstisnası
2. Gümrük Vergisi Muafiyeti
3. Vergi İndirimi
4. Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği
5. Sigorta Primi Desteği
6. Gelir Vergisi Stopajı Desteği
7. Faiz ya da Kar Payı Desteği
8. Yatırım Yeri Tahsisi
9. KDV İadesi

YATIRIM TEŞVİK BELGESİ KAPSAMINDA UYGULANAN DESTEK UNSURLARININ AMAÇLARI

Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında uygulanan destek unsurlarının amaçları aslında yatırımların tüm aşamalarında temel ihtiyaçların karşılanabilmesidir. Öncelikle yatırım yeri ihtiyacının giderilebilmesi amacıyla Yatırım Yeri Tahsisi destek unsuru bulunmaktadır. Yatırımların başlangıç aşamasında makine teçhizat alımı sırasında KDV İstisnası ve Gümrük Vergisi Muafiyeti sayesinde yatırımcı üzerindeki sabit yatırım maliyeti baskısı azaltılmaktadır. Bina-inşaat harcamalarında KDV İstisnası uygulanmıyor olsa da imalat sanayi yatırımları için bina-inşaat harcamalarında KDV İadesi uygulanmaktadır. İşletme döneminde kazanç elde etmeye başlayan şirketin Kurumlar Vergisi (ya da Gelir Vergisi) indirimli ödenmekte, bununla birlikte yatırım kapsamında oluşan istihdamın SGK primleri oldukça uzun süre devlet tarafından karşılanmaktadır. Bunlara ilave olarak finansman ihtiyacı olan yatırımların faiz yükünü en aza indirmek için ödenen faiz miktarının belirli bir bölümü yatırımcıya iade edilmektedir. Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında uygulanan destek unsurları incelendiğinde; makine-teçhizat, bina-inşaat, mühendislik, projelendirme, gümrükleme, nakliye ve sigorta gibi diğer tüm giderler aslında doğrudan ve dolaylı olarak çeşitli teşvik mekanizmaları kapsamında değerlendirilmektedir. Yatırım Teşvik Belgesi doğru kullanılması durumunda tüm harcama kalemleri üzerinden bazı destek unsurlarından ve teşviklerden yararlanmak mümkün olmaktadır.

YATIRIM TEŞVİK BELGESİ DESTEK UNSURLARI DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Yatırım Teşvik Belgesi destek unsurları sunulan projenin detaylarına göre analiz edilmekte ve uygulanmaktadır. Bazı durumlarda, projenin yanlış veya yanıltıcı biçimde sunulan detaylar neticesinde, bilerek veya yanlışlıkla fazla destek unsurundan yararlanılması çok büyük bir yanlıştır. Bu durumda mutlaka yanlış öngörülen destek unsurunun Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında çıkartılması gerekmektedir. Aksi durumda mutlaka haksız yararlanılan destek unsurları yasal faizleri ve cezaları ile birlikte tahsil edilecektir. En doğru olan her zaman proje detaylarının açıklıkla ve en doğru biçimde bakanlık ile paylaşılmasıdır. Kesinlikle bilinçli veya bilinçsiz olarak yanıltıcı bilgilerin sunulması yolu tercih edilmemelidir. Bu durum geri dönüşü olmayan sonuçlar doğuracaktır.